دیگر باید بپذیریم که همه گیری کرونا زندگی ما را از ابعاد مختلفی تغییر داده است و اساسا زندگی بعد از کرونا با زندگی قبل از آن تفاوت های زیادی دارد. در این دوره ایی که هستیم بعضی از رفتارهایی که قبل از کرونا برایمان عادی بود مثل دست دادن ، روبوسی کردن، و دورهمی های دوست داشتنی شبانه مثل قبل برای مان راحت نیست. قبلاها بدون استرس به مهمانی می رفتیم و از بیرون غذا می خریدیم ومی خوردیم ولی الان اگر هم این کارها را انجام دهیم قطعا با آرامش سابق انجام نمی شود.

یکی دیگر از مواردی که بعد از همه گیری کرونا شایع شده است توسعه و افزایش تعداد عوارضی است که ناشی از کرونا در دنیا به وجود آمده است. انگار بعد از ابتلا به کرونا دیگر آن آدم سابق نیستیم. کلی عوارض و مشکلات جدید برای افراد مبتلا بوجود می آید که بسیاری شان شاید تا سالها گریبانگیر بیماران باشد. از اثرات بر سیستم قلبی و عروقی گرفته تا مشکلات پوستی و مو ها. در این مقاله به بررسی یکی از شایع ترین و پرسوال ترین مشکلی که بسیاری از بیماران رهایی یافته از کرونا می پرسند می پردازیم: ریزش مو

در طی این مدت که کرونا شیوع پیداکرده است تقریبا هرروز بیماران زیادی به داروخانه مراجعه می کنند و یا اینکه از طریق ارتباط به وسیله ی شبکه های اجتماعی مثل اینستاگرام و واتس اپ در پایین همین صفحه از ما در مورد ریزش شدید موهایشان در دوران پس از ابتلا به کرونا می پرسند. در این پست قصد داریم که این موضوع را براساس داده های علمی "تا امروز" پاسخ دهیم و امیدواریم که برای شما هم مفید باشد و مشکلی از مشکلات شما را حل کند.

امروز خانمی به داروخانه مراجعه کرد و شکایتی داشت مبنی بر اینکه هرروز صبح که از خواب بیدار می شود روی بالش تعداد زیادی تارهای مو را بینید که قبلا به هیچ وجه این مشکل را نداشته. همچنین می گفت که بعد از استحمام و برس کشیدن موهایش به شدت موهایش در پرزهای شانه باقی می ماند و حتی در طی استحمام و شستشوی موهایش حجم زیادی مو از دست می دهد. وقتی از ایشان پرسیدم که که آیا قبلا بیماری خاصی داشته و یا اینکه تجربه ی اینچنینی قبلا داشته یا خیر پاسخ می دهد که قبلا هم یک بار این مضوع برایش پیش آمده و آنهم بعد از زایمان دخترش حدود سه سال پیش بوده است. این اتفاق بعد از سه سال و بعد از ابتلا به کرونایی که تقریبا شدید بوده است و حدود 50 درصد ریه هایش درگیر بوده دوباره اتفاق افتاده است.

طبق تحقیقی که در ژورنال علمی لانست انجام شده است بیش از 20 درصد از بیمارانی که براثر کرونا بستری بوده اند 3 الی 6 ماه بعد از بهبودی دچار ریزش های شدید موی سر شده اند. همچنین تحقیقات دیگری نشان داده که کسانی که به صورت خفیف تر مبتلا به کرونا بوده اند هم دچار درجاتی از ریزش مو شده اند.

سوال اصلی این است که آیا این ریزش موها ناشی از خود بیماری کرونا و یا داروهای مورد استفاده در درمان است؟ پاسخ منفی است . به عبارت دیگر تاکنون هیچ مدرک و سندی دال بر اینکه ویروس کووید-19 و یا داروهای مورد استفاده در درمان کرونا باعث ریزش مو می شوند وجود ندارد. و پاسخی که برای سوال فوق داده شده است بیانگر تاثیر استرس های ناشی از بیماری بر فرد است که باعث ریزش مو شده است. توجه کنید منظور از استرس فقط استرس های روحی که همه ما میشناسیم نیست. به طور کلی هر عاملی که باعث تحت فشار قرار گرفتن بدن باشد به عنوان استرس شناخته می شود. این استرس می تواند یک عمل جراحی سنگین، زایمان و یا استرس ناشی از فقدان عزیزی باشد.

پس تا الان متوجه شدیم که دلیل ریزش مو های پس از کرونا نه بیماری کرونا و داروهای مورد استفاده که استرس ابتلا به کرونا است. به اینگونه ریزش مو که ناشی از استرس های شدید می باشد در اصطلاح پزشکی "تلوژن افلوویوم" (telogen effluvium) گفته می شود. جالب است که بدانید طبق تحقیقات مشخص شده است که میزان ابتلا به ریزش موی ناشی از تلوژن افلوویم بعد از همه گیری کرونا در جهان بیش از 400 درصد رشد داشته است! همه ی این امار و ارقام به ما می گوید که با مورد جدیدی در زمینه ی ریزش مو مواجه نیستیم بلکه افزایش استرس در جهان باعث افزایش تعداد افراد مبتلا به ریزش مو شده است.

تلوژن افلوویم چیست؟

اجازه بدهید قبل از اینکه به تلوژن افلوویم بپردازیم به صورت سریع مراحل زندگی یک تار مو را بررسی کنیم.

سه مرحله برای رشد یک تار مو وجود دارد:

1. مرحله آناژن: در این مرحله فولیکول های مو رشد می کنند. به عبارت دیگر این مرحله از زندگی تار مو به معنای تولید موهای جدید هست. در این مرحله فولیکول های جدید تولید می شوند و یواش یواش رشد می کنند. مو فقط در این فاز رشد می کند و اگر می بینید موهایتان رشد می کند و بلند می شود بدانید که موهایتان در این مرحله هستند.
2. مرحله کاتاژن: در این مرحله مو برای از افتادن و دادن جایش به موهای جدید آماده می شود. اصولا بین 2 الی 3 درصد موهایتان در این مرحله هستند. در این مرحله رشد موها متوقف می شود
3. مرحله تلوژن: در این مرحله موی قبلی که فاز کاتاژن را تمام کرده نیریزد و جایش را به موی جدید می دهد.

تلوژن افلوویوم زمانی اتفاق می‌افتد که فولیکول‌های مو زودتر از حد طبیعی به فاز تلوژن وارد می شوند. . 2 تا 3 ماه بعد از رویداد استرس زا، این موها شروع به ریزش می کنند.به همین دلیل هم هست که موها بیش تر از حد نرمال ریزش دارند چون قاعدتا نباید هنوز ریزش می کردند و در فاز کاتاژن بوده اند ولی به صورت غیرعادی وارد فاز سوم شده اند و ریزش پیدا می کنند.

سوال مهم: آیا بعد از طی دوران تلوژن افلوویوم موها دوباره رشد می کنند؟

بله، موها پس از تجربه تلوژن افلوویوم دوباره رشد خواهند کرد. معمولا بین 3 تا 6 ماه طول می کشد تا شاهد رویش مجدد مو باشیم.

چگونه می توان از ریزش موی ناشی از استرس جلوگیری کرد؟

اگر یک رویداد استرس زا مانند عفونت COVID-19 دارید، ممکن است اقداماتی برای جلوگیری از ریزش مو وجود داشته باشد. اقداماتی چون داشتن تغذیه خوب، مدیریت استرس می تواند خیلی خیلی کمک کننده باشد.

میزان تغذیه مناسب چقدر می تواند موثر باشد؟

موهای انسان همانند یک گیاه نیاز به تغذیه ی مناسب و دریافت انواع مواد مغذی ضروری برای رشد دارد. مواد مغذی ایی که اگر به هر دلیلی تامین نشود باعث ضعیف شدن موها می شود. در زیر لیست مواد مغذی و مهمی که برای تامین رشد موها و جلوگیری از پیشرقت غیر واقعی روند چرخه زندگی مو می شود را باهم بررسی می کنیم:

1. پروتئین: شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مصرف انواع خاصی از پروتئین وی(whey) می تواند برای مو مفید باشد. در مارس 2010 مطالعه ای در مورد اثرات مصرف نوشیدنی پروتئین وی ساخته شده از پروتئین آب پنیر تغلسظ شده و سایر مواد مغذی انجام داد. صد نفر در این مطالعه شرکت کردند و 94 درصد بهبود وضعیت مو را مشاهده کردند. این تحقیق به وضوح نشان داده است که برای تقویت موهایتان حتما حتما پروتئین را در رژیم غذایی تان داشته باشید . همچنین اگر نمی توانید از طریق رژیم غذایی به صورتی بهتر و مناسب تر پروتئین های مورد نظر برای موهایتان را تامین کنید، می توانید این پروتئین را به راحتی و کیفیت تضمینی از داروخانه اینترنتی فردامارکت تهیه کنید و اگر حتی تمایل به پرداخت نقدی ندارید مبلغ را درب منزل پرداخت کنید.
   
   
2. امگا3: برای داشتن پوست سر سالم به مقدار کافی اسیدهای چرب امگا 3 نیاز دارید که از رشد موی سالم حمایت کند. ماهی هایی مانند سالمون سرشار از این ماده مغذی هستند. اگر ماهی دوست ندارید یا گیاهخوار هستید، برای دریافت پروتئین کامل، حبوبات زیادی مانند لوبیا چشم بلبلی و بلبلی بخورید. سایر منابع خوب پروتئین در رژیم غذایی مرغ بدون چربی و تخم مرغ است. همچنین مکمل های حاوی امگا 3 را به طور خاص می توانید مضرف کنید.
   
   
3. آهن: وقتی آهن کافی ندارید، بدن شما نمی تواند هموگلوبین خون شما را تولید کند. هموگلوبین حامل اکسیژن برای رشد و ترمیم سلول های بدن شماست، اهن باعث می شود که مقدار اکسیژن کافی برای رشد فولیکول های موهایتان به ریشه ی موهایتان برسد. و همین امر رشد موهایتان را بیشتر می کند.
   
4. ویتامین D: ویتامین D بر سلامت بسیاری از قسمت های بدن از جمله پوست و مو تأثیر می گذارد. ویتامین D در ایجاد فولیکول های جدید مو نقش دارد. فولیکول های مو منافذ بسیار ریزی هستند که از آن موهای جدید رشد می کنند. فولیکول های جدید ممکن است به حفظ ضخامت مو و جلوگیری از ریزش زودرس موهای موجود کمک کند. درصورتی که کمبود ویتامین د ندارید مصرف روزانه 1000 واحد ویتامین د می تواند مقدار ویتامین د مورد نیاز بدن شما را تامین کند.
   
5. ویتامین ث: در رابطه با خاصیت ویتامیت ث هرچه بگوییم کم گفته اییم. ویتامین ث یک ویتامین با خاصیت آنتی اکسیدانی است. به عبارت دیگر ویتامین ث مانع از آسیب رسیدن به ریشه ی مو از طریق امواج نور خورشیذ و مواد دیگر می شود. همچنین این ویتامین باعث جذب بهتر کلاژن که خودش یک نوع پروتئین برای حفظ سلامت پوست است.
   
6. زینک: در رابطه با زینک در این مقاله به طور کامل توضیحات ارائه داده ایم. روی(زینک) نقش مهمی در رشد و ترمیم بافت مو دارد. همچنین به عملکرد صحیح غدد چربی اطراف فولیکول ها کمک می کند. ریزش مو یکی از علائم رایج کمبود روی است مطالعات نشان می دهد که رفع کمبود روی با مکمل ممکن است ریزش موی ناشی از کمبود را کاهش دهد.
   
7. فولیک اسید: اسید فولیک در درجه اول مسئول رشد سلولی سالم است. این سلول‌ها شامل سلول‌هایی می‌شوند که در داخل بافت‌های پوست هستند . به همین دلیل مصرف اسید فولیک را برای افزایش قدرت سلامت موها توصیه می کنند. روزانه 400 میکروگرم الی 1 میلیگرم فولیک اسید مقدار مورد نیاز بدن را برای سلامت مو و همچنین سلامت سلول های خونی تامین می کند

موارد فوق مکمل هایی بودند که درصورتی که در رژیم دارویی و غذایی تان استفاده کنید کمترین میزان آسیب دیدگی در رابطه باریزش موهایتان را می گیرید. اما نهایتا توصیه می کنیم که همیشه مراقبت از موهایتان را در اولویت خود قرار دهید .

نکته ی آخر اینکه پس از بهبودی از COVID-19، بسیاری متوجه می شوند که شروع به ریزش مو می کنند. تصور می شود که این وضعیت که تلوژن افلوویوم نامیده می شود ناشی از استرس ابتلا به کووید-19 است. ممکن است اقداماتی وجود داشته باشد که می توانید برای کمک به محافظت از موهای خود انجام دهید. خبر خوب این است که موها پس از تلوژن افلوویوم دوباره رشد خواهند کرد، اما ممکن است کمی زمان و صبر لازم باشد. پس زیاد نگران نباشید!